Płaskostopie poprzeczne — charakterystyka, przyczyny, objawy, leczenie

Płaskostopie poprzeczne  - jak sobie z tym radzić?

Zdrowa stopa opiera się na trzech punktach, na głowach I i V kości śródstopia oraz na pięcie. Więzadła i mięśnie podtrzymują łuki, które łączą kości. Dwa łuki są podłużne a jeden poprzeczny. Łuk poprzeczny znajduje się na wysokości głów kości śródstopia oraz kości klinowatych i sześciennych. W przypadku płaskostopia poprzecznego II i III głowa kości śródstopia jest obniżona, a łuk poprzeczny jest niewidoczny.

Ponadto charakterystyczne dla płaskostopia poprzecznego jest zgrubienie, tworzące się na II i III głowie śródstopia. W wyniku tej zmiany kości śródstopia rozchodzą się, a przednia część stopy ulega poszerzeniu. Schorzenie przebiega stopniowo i przez długi czas może zostać niezauważone. Płaskostopie poprzeczne nie jest chorobą, ponieważ nie powoduje bólu, rozpoznawane jest jako budowa stopy odbiegająca od normy.

Płaskostopie poprzeczne - przyczyny 

Płaskostopie poprzeczne może mieć podłoże wrodzone i być efektem przebiegu chorób genetycznych o charakterze wiotkości więzadeł i torebek stawowych w stopach. Jednak takie przypadki zdarzają się bardzo rzadko. O wiele częściej za płaskostopie poprzeczne odpowiadają nasze nieodpowiednie nawyki. Na pewno do nich można zaliczyć chodzenie w nieprawidłowo dobranych butach.

Długotrwałe i częste chodzenie w butach na wysokim obcasie, czy ze zwężanymi czubkami również może wpłynąć na  przykurcz ścięgna Achillesa i zwiększyć obciążenie przedniej części stopy. Do przyczyn płaskostopia poprzecznego zalicza się również nadwagę, która poprzez nadmierny nacisk sprawia, że osłabiają się więzadła, stawy oraz mięśnie w stopach. Ta deformacja jest też powiązana z tworzeniem się palucha koślawego i palców młotkowatych.

Do wad nabytych, które wpływają na płaskostopie poprzeczne zalicza się również choroby reumatyczne, w tym na przykład reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia hormonalne oraz urazy. Schorzenie najczęściej dotyczy kobiet w starszym wieku, około 50 roku życia. W tym czasie dochodzi do spadku estrogenów, które w znacznej części wpływają na jakość tkanki łącznej.

Płaskostopie poprzeczne - objawy 

W początkowej fazie płaskostopia poprzecznego nie odczuwa się żadnych boleści, więc nawet możemy sobie nie zdawać sprawy z tego, że dany problem istnieje. Dopiero z czasem, na skutek nieprawidłowego i ciągłego obciążenia stopy, w przedniej części podeszwy tworzą się odciski i nagniotki, którym towarzyszą dolegliwości bólowe. Wraz z postępem deformacji tworzy się zapalenie stawów śródstopno-stawowych, wywołujących ból stóp podczas chodzenia. Stopy bolą również podczas stawania na palcach, chodzeniu na boso lub po włożeniu wysokich butów.

Deformacja stopy zmienia prawidłowe punkty jej podparcia, więc po pewnym czasie może pojawić się również ból łydek. U części chorujących występuje również ból bioder, kolan i kręgosłupa, który stanowi konsekwencję chronicznego przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała. Kolejnym typowym objawem jest paluch koślawy, zwany potocznie halluksem, który pojawia się szczególnie w przypadkach szpotawego ustawienia pierwszej kości śródstopia. Zniekształcenie to polega na odchyleniu na zewnątrz palucha,który następnie nakłada się na drugi palec.

Płaskostopie poprzeczne zmienia też wygląd stopy. Nie dość, że staje się wyraźnie szersza, to jeszcze staje się bardziej zlana i w całości przylega do podłoża. Tak zniekształcona już stopa nie tylko będzie utrudniała chodzenie, ale również dobór odpowiedniego obuwia. Co więcej, jeśli takie objawy nadal będą bagatelizowane, a leczenie nie będzie wdrożone, to możemy być pewni, że  płaskostopie poprzeczne będzie przyczyną stałego bólu i uniemożliwi długie chodzenie, czy stanie w miejscu. To również sprawni, że nie będzie mowy o uprawianiu sportów, czy podjęciu jakiejkowiek aktywności związanej z obciążeniem stopy.  

Metatarsalgia

W przebiegu płaskostopia poprzecznego może dojść do rozwinięcia się stanu chorobowego, jakim jest metatarsalgia. Choroba ta objawia się silnymi dolegliwościami bólowymi i musi być leczona. Ból pojawia się pod głowami kości śródstopia i jest spowodowana przez odciski, najczęściej umiejscowione na wysokości II i III głowy kości. Ból pojawia się na skutek przeciążenia punktów, gdzie występują nagniotki.

Mogą pojawić się stany zapalne stawów śródstopno-palcowych, a dolegliwości te są spowodowane zmianami zwyrodnieniowo-zapalnymi pomiędzy kośćmi śródstopia. W rozwiniętych stadiach choroby konieczne jest leczenie operacyjne, którego celem jest przywrócenie warunków anatomicznych stopy.

Leczenie płaskostopia poprzecznego 

W diagnostyce leczenia płaskostopia poprzecznego najwięcej informacji rehabilitantom i ortopedom dostarczają badania przeprowadzone za pomocą podoskopu i platformy pedobarograficznej. Podoskop wykonuje zdjęcie podeszwowej części stopy, pozwala ocenić jej kształt. Drugie urządzenie rejestruje rozkład obciążenia na stopie podczas chodu i biegu.

Specjalista najczęściej wprowadza leczenie objawowo-zachowawcze, a jego celem jest łagodzenie boleści oraz zapobieganie postępowi zapadania się stopy. Na takie leczenie może składać się wiele różnych zabiegów, czy wykorzystywanie odpowiednich środków. Na pewno w przypadku wystąpienia odcisków i nagniotków dużą ulgę przynosi ich usuwanie przed doświadczonego podologa.

Jednak to dopiero początek, ponieważ bardzo często zalecane jest też noszenie wkładek ortopedycznych na płaskostopie poprzeczne. To specjalny rodzaj wkładek, które zostały tak wyprofilowane, aby wypełnić zapadnięty łuk, podnieść jego konstrukcję do pierwotnej wysokości i doprowadzić do przywrócenia fizjologicznego ustawienie całej podeszwy stopy. Można zatem śmiało stwierdzić, że mamy do czynienia z produktem, który jest w stanie zapobiec postępującym zmianom.

Aby jeszcze bardziej podnieść ich skuteczność, warto zainwestować we wkładki z pelotami, które mają za zadanie pogłębić łuk poprzeczny i zapewnić prawidłowe rozłożenie nacisku przedniej części stopy na podłoże. Tym samym niwelują dyskomfort i uczucie zmęczonych nóg. Należy pamiętać, że wybór wkładek ortopedycznych powinien być ustalony ze specjalistą. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest noszenie wkładek ortopedycznych wykonanych na zamówienie, a alternatywą jest zakup profesjonalnych butów do wkładek.

Gimnastyka korekcyjna w leczeniu płaskostopia

Będąc pod opieką dobrego ortopedy lub rehabilitanta, możemy być pewni, że zaleci również indywidualny zestaw ćwiczeń, które będą dopasowane pod schorzenie i jego zaawansowanie. Przy takim schorzeniu jak płaskostopie poprzeczne świetnie sprawdza się gimnastyka korekcyjna, a dokładniej mówiąc ćwiczenia izometryczne i czynne stopy, w tym na przykład podkurczanie palców, unoszenie pięt, chwytanie woreczków, czy zwijanie gazety. Oczywiście takich ćwiczeń znajdzie się o wiele więcej, lecz ich wybór powinien zawsze być uzgodniony ze specjalistą. Jedno jest pewne, z ich pomocą można wzmocnić więzadła i mięśnie, a także łagodzić dolegliwości bólowe, czy skorygować nieprawidłowe ułożenie łuku poprzecznego.

Należy zadbać o dobór dopasowanego obuwia, unikać butów na wysokim obcasie oraz jeśli istnieje taka potrzeba, należy zmniejszyć masę ciała. W leczeniu płaskostopia poprzecznego wykorzystuje się również kinesiotaping, czyli plastrowanie dynamiczne stopy i stawu skokowego. Taśmy odciążają i wspierają stabilizację stopy.