Nerwiak Mortona - przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie

Nerwiak Mortona to bardzo dokuczliwa przypadłość, który częściej dosięga kobiet, niż mężczyzn. Co skrywa się pod jej nazwą? Czym jest nerwiak Mortona i jak sobie skutecznie z nim poradzić? Nerwiak Mortona to przypadłość, z którą nikt z nas nie chciałby mieć do czynienia i nie ma co się dziwić, bo powoduje dość nieprzyjemne dolegliwości bólowe. Z czym dokładnie mamy do czynienia? Czym jest nerwiak Mortona? Co prowadzi do jego powstania i po czym poznać, że mamy do czynienia z nerwiakiem Mortona? Tego i wielu innych rzeczy dowiesz się z naszego artykułu, więc zapraszamy do krótkiej lektury!

Czym jest nerwiak Mortona?

Nerwiak Mortona, znany również jako metatarsalgia Mortona, nerwiak międzyśródstopny, nerwiak międzypalcowy czy nerwiak podeszwowy, jest schorzeniem częściej diagnozowanym u kobiet niż u mężczyzn. Charakteryzuje się on bólem, który pacjenci często opisują jako uczucie, jakby w bucie znajdował się uciskający kamyk. Nerwiak Mortona to guzek rozwijający się wzdłuż nerwu podeszwowego, najczęściej lokalizowany pod więzadłem transwersalnym śródstopia, pomiędzy trzecim a czwartym palcem stopy. Powstawanie tej zmiany często wiąże się z procesem zapalnym i zwyrodnieniowymi zmianami w okolicy kości śródstopia.

Ten guzek powstaje w efekcie ucisku lub drażnienia nerwu podeszwowego i może prowadzić do dolegliwości bólowych, które bywają na tyle intensywne, że utrudniają codzienne funkcjonowanie. Pacjenci z nerwiakiem Mortona doświadczają bólu w przedniej części stopy, szczególnie podczas chodzenia lub noszenia ciasnego obuwia. Ból ten może nasilać się podczas obciążania stopy i łagodnieć w spoczynku. Często opisywany jest jako palący lub promieniujący do palców, co może znacząco wpływać na jakość życia pacjenta.

Nerwiak Mortona nie jest widoczny gołym okiem, ale jego obecność wywołuje charakterystyczne objawy, które nie powinny być lekceważone. Guzek ten, pojawiający się zazwyczaj między trzecim a czwartym palcem stopy, może być przyczyną silnych dolegliwości bólowych, szczególnie przy obciążaniu śródstopia i noszeniu niewłaściwego obuwia. Z tego powodu ważne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie, by zapobiec dalszemu rozwojowi schorzenia i poprawić komfort życia pacjentów.

Jakie są przyczyny nerwiaka Mortona?

Nerwiak Mortona, znany także jako metatarsalgia Mortona, rozwija się w wyniku nadmiernego i długotrwałego ucisku na nerw podeszwowy wspólny palców, który może nastąpić na skutek różnych czynników. Jednym z głównych powodów jest niewłaściwe obuwie, które nie odpowiada anatomii stopy, szczególnie buty z ciasnymi noskami, wysokimi obcasami, lub te, które są zbyt małe lub zbyt duże, wywierając nieodpowiedni nacisk na stopy.

Aktywność fizyczna, zwłaszcza bieganie i inne sporty powodujące przeciążenia stopy, również może przyczynić się do powstania nerwiaka. Osoby, które przez długi czas pozostają w jednej pozycji stojącej, są szczególnie narażone na rozwój tego schorzenia z powodu ciągłego nacisku na stopy.

Nerwiak Mortona może także wynikać z wrodzonych wad stóp, takich jak płaskostopie czy nadmiernie ukształtowany łuk stopy, które zwiększają nacisk na nerw podeszwowy. Otyłość również jest czynnikiem ryzyka, ze względu na dodatkowe obciążenie stóp. Urazy stopy, nierównomierne obciążanie stóp na skutek urazów lub operacji, a także występowanie ganglionów mogą prowadzić do rozwoju nerwiaka.

Zasadniczo, nerwiak Mortona rozwija się, gdy więzadło poprzeczne śródstopia nadmiernie uciska na nerw podeszwowy, powodując jego podrażnienie i stan zapalny. Zmiana ta, choć niewidoczna gołym okiem i nie mająca charakteru nowotworowego, wywołuje silne dolegliwości bólowe, które mogą znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Metatarsalgia Mortona

Metatarsalgia Mortona, choć nie jest zmianą nowotworową, co oznacza brak ryzyka rozwoju raka, może być przyczyną poważnego dyskomfortu. Zmiana ta rozwija się w wyniku stanu zapalnego w okolicy nerwu podeszwowego stopy, a jej głównym objawem są intensywne dolegliwości bólowe. Ból w śródstopiu, związany z metatarsalgią Mortona, często porównywany jest do uczucia ucisku lub palenia, znacznie utrudniając chodzenie i codzienne aktywności.

Przyczyny metatarsalgii Mortona mogą być różnorodne. Często wynika ona z nadmiernego i długotrwałego ucisku na nerw podeszwowy, spowodowanego na przykład przez niewłaściwie dobrane obuwie. Szczególnie narażeni na rozwój tego schorzenia są sportowcy, biegacze, a także osoby, które zawodowo dużo stoją. Długotrwałe obciążanie stopy, zwłaszcza w niewygodnym obuwiu, może prowadzić do rozwoju zapalenia i powstawania guzka nerwiaka.

Wrodzone wady stóp, takie jak płaskostopie czy zbyt wysoki łuk stopy, mogą również przyczyniać się do powstania metatarsalgii Mortona. Te anomalie strukturalne powodują nierównomierne rozłożenie ciężaru ciała na stopę, co zwiększa nacisk na nerw podeszwowy i sprzyja rozwojowi schorzenia.

Dodatkowo, otyłość i urazy stopy mogą również być czynnikami ryzyka. Nadwaga zwiększa obciążenie stóp, natomiast urazy mogą prowadzić do zmian strukturalnych stopy, co również może wpływać na rozwój nerwiaka Mortona. Nawet nierównomierne obciążanie stóp, na przykład po operacji lub w wyniku urazu, może skutkować powstaniem tego schorzenia.

Metatarsalgia Mortona – objawy

Nerwiak Mortona, znany również jako metatarsalgia Mortona, to schorzenie, które najczęściej lokalizuje się w przestrzeni międzypalcowej stóp, zwłaszcza między II a III oraz III a IV palcem. Charakterystycznym objawem metatarsalgii jest ból w śródstopiu, na wysokości głów kości śródstopia, od strony podeszwowej, blisko palców. Ból ten nasila się podczas obciążania stopy, ale może być również wywołany przez noszenie nieodpowiedniego obuwia, takiego jak buty na wysokim obcasie lub z wąskim noskiem.

Często ból w śródstopiu maleje lub nawet całkowicie ustępuje podczas odpoczynku. Opisywany jest jako palący i promieniujący do palców, przypominający uczucie porażenia prądem. Dodatkowo, może pojawić się drętwienie i skurcze w przedniej części stopy, co dodatkowo potęguje dyskomfort. W niektórych przypadkach, dolegliwości bólowe są na tyle intensywne, że pacjenci zaczynają chodzić na bocznych krawędziach stopy, by uniknąć bólu.

Nerwiak Mortona objawia się przede wszystkim jako guzek między II a III lub między III a IV palcem stopy, który nie jest widoczny gołym okiem. Mimo to, charakterystyczne dolegliwości bólowe są na tyle wyraźne, że łatwo je zauważyć. Ból śródstopia od strony podeszwowej, który nasila się przy obciążaniu stopy oraz w czasie noszenia nieodpowiedniego obuwia, jest jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów. Ponadto, zmiany w chodzie wynikające z próby uniknięcia bólu są często obserwowane u osób cierpiących na metatarsalgię Mortona.

Jak rozpoznać nerwiaka Mortona?

Rozpoznawanie nerwiaka Mortona jest kluczowe dla zapobiegania dalszym komplikacjom i właściwego leczenia. Wczesne objawy, takie jak ból śródstopia, szczególnie w rejonie między II a III lub III a IV palcem stopy, są sygnałem do konsultacji ze specjalistą. Powszechnie rekomendowanym specjalistą w takich przypadkach jest ortopeda lub podolog, którzy dysponują odpowiednią wiedzą i narzędziami do postawienia dokładnej diagnozy.

W diagnostyce nerwiaka Mortona często stosuje się test Muldera, który polega na uciskaniu śródstopia i obserwacji reakcji pacjenta na ból. Dodatkowo, lekarz może zlecić badania obrazowe, takie jak RTG, USG, a w szczególnie skomplikowanych przypadkach rezonans magnetyczny (MRI), by wykluczyć inne schorzenia i uzyskać dokładny obraz zmian w stopie.

Leczenie zachowawcze, które zazwyczaj jest pierwszym krokiem w terapii, obejmuje zmianę obuwia na wygodniejsze, z szerszym miejscem na palce i miękką, amortyzującą podeszwą. Ważne jest również stosowanie specjalnie dobranych wkładek ortopedycznych, które zapewniają odpowiednie odciążenie i rozłożenie nacisku w strefie śródstopia. Wkładki z pelotą metatarsalną są szczególnie skuteczne, gdyż skutecznie odciążają przestrzenie międzykostne.

Rozpoznanie nerwiaka Mortona wymaga konsultacji ze specjalistą, a leczenie opiera się na zmianie nawyków obuwniczych i zastosowaniu indywidualnie dopasowanych wkładek ortopedycznych, co może znacząco złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjenta.

Rehabilitacja i aktywny tryb życia

W leczeniu nieoperacyjnym nerwiaka Mortona lekarz może zdecydować się na wykorzystanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, ostrzykiwanie czteroprocentowym roztworem alkoholu, czy toksyną botulinową. Bardzo często stosuje się również iniekcje witaminą B12, czy z kortykosteroidów. Jednak takie zabiegi nie mogą być zbyt długo stosowane, gdyż mogą wiązać się z licznymi skutkami ubocznymi, w tym na przykład z zanikiem poduszki tłuszczowej.

Nie bez znaczenia pozostaje również to, czy postawimy na większą dawkę odpoczynku, czy też dalej będziemy prowadzili aktywny tryb życia. Pamiętajmy, że stopa mortona daje często silne dolegliwości bólowe, więc przyda się trochę odpoczynku, w szczególności w pozycji leżącej z nogami uniesionymi wysoko. Należy również unikać nadmiernego obciążania stóp. Dodatkowo na bolące miejsca można stosować chłodzące okłady z lodu, czy wykorzystać różnego typu kremy i maści. W leczeniu nerwiaka Mortona dobre efekty dają maści przeciwzapalne zawierające w swoim składzie meloksykam.

Przy takich schorzeniach, jak nerwiak międzyśródstopny zaleca się również rehabilitację, a w szczególności masaże tkanek, terapię maulaną, czy taping powięziowy. Jeśli wszystkie wspomniane rozwiązania nie zapewnią dobrych efektów, to trzeba liczyć się z tym, że zostanie zalecone leczenie operacyjne. Leczenie operacyjne polega na usunięciu zgrubiałych tkanek i często połączony jest z resekcją fragmentu nerwu. Niestety nawet taki zabieg nie daje pewności, że dolegliwości znikną raz na zawsze.

Nerwiak Mortona – leczenie

Wielu z nas unika wizyt u lekarzy i czeka, aż dolegliwości ustąpią. Jednak warto wiedzieć, że w tego typu przypadkach nie można sobie pozwolić na czekanie, ponieważ nerwiak Mortona wymusza zmiany w chodzie, a to niestety może prowadzić do zaburzenia pracy innych stawów, ale nie tylko. Należy liczyć się również z tym, że zaburzony wzorzec chodu może odbić się negatywnie na naszym ogólnym samopoczuciu, jak i dolegliwości innych części ciała.

I tak możemy dodatkowo doświadczać bólu bioder, bólu kolan, czy nawet bólu kręgosłupa i szyi. Nie ma sensu się na to narażać, więc lepiej jak najszybciej pomyśleć o wizycie u lekarza, zwłaszcza że do swojej dyspozycji mamy wielu fachowców. W rozpoznaniu nerwiaka Mortona na pewno pomoże ortopeda, czy podolog, więc to właśnie do nich możemy się zgłosić.

Podstawą do postawienia dobrej diagnozy zawsze jest wywiad z pacjentem, czy badanie fizykalne. Jednak nerwiak Mortona nie jest widoczny gołym okiem, więc lekarz na pewno zaleci inne badania, by potwierdzić naszą diagnozę, czy też wykluczyć inne schorzenia. W diagnostyce nerwiaka międzyśródstopnego pomaga między innymi.

Wcześniej omówionych dolegliwości bólowych nie wolno bagatelizować, gdyż wymuszają zaburzony wzorzec chodu, co przekłada się na funkcjonowanie innych stawów ciała i może spowodować wiele innych dolegliwości bólowych, w tym nawet ból kolan, ból bioder, czy ból kręgosłupa, a tego na pewno byśmy nie chcieli. Co zatem powinniśmy robić? Na pewno warto udać się do specjalisty. Nasz wybór może paść na lekarza pierwszego kontaktu, ale o wiele lepszym wyborem będzie ortopeda, czy podolog, czyli specjaliści, którzy mogą lepiej poradzić sobie w schorzeniach stóp. Ortopeda lub podolog wykona dokładne badanie stopy, w tym na przykład może zalecić test Muldera, USG,  badanie RTG LUB rezonansu magnetyczny (MRI).

Leczenie zachowawcze oraz wygodne buty zdrowotne

Jeśli specjalista potwierdzi, że nasz problem stanowi nerwiak Mortona, to możemy być pewni, że na początek wdroży leczenie zachowawcze. Na pewno będzie ono obejmować zmianę dotychczasowych nawyków, a dokładniej mówiąc noszonego obuwia. Przy tego typu schorzeniach odradza się noszenie szpilek i wszelkiego butów na wysokim obcasie. Za to dobrym wyborem będzie obuwie miękkie i wygodne, które jest na płaskim obcasie. Co więcej, powinno to być obuwie o odpowiedniej szerokości w palcach, ponieważ w ten sposób nasze stopy nie będą ściskane.

W leczeniu zachowawczym bardzo często specjaliści zalecają też wykorzystanie wkładek ortopedycznych. Dlatego warto rozejrzeć się za czymś dla siebie, a im lepiej zostaną do nas dobrane, tym zyskamy pewność, że walka ze schorzeniem będzie przebiegać efektywniej.

W leczeniu nerwiaka Mortona często stosuje się też niesteroidowe leki przeciwzapalne, ostrzykiwanie toksyną botulinową, witaminą B12, czy kortykosteroidami, ale tylko przez bardzo krótki czas, bo dłuższe stosowanie tego typu środków może skończyć innymi nieprzyjemnymi dolegliwościami. Dodatkowo specjalista może też zalecić odpoczynek, stosowanie okładów chłodzących, czy maści i kremów przeciwzapalnych, które zawierające w swoim składzie meloksykam.

W wielu przypadkach fachowcy zalecają też rehabilitację. Dobre efekty dają masaże tkanek, taping powięziowy, czy nawet terapia manualna. Jednak w skrajnych przypadkach trzeba liczyć się z tym, że może być zalecone leczenie operacyjne. Jest ono ostatecznością i nie ma co się dziwić, ponieważ fachowcy wskazują, że nie mamy pewności, czy po nim dolegliwości bólowe znikną, czy też nie.